رسانه خبری سل.نیوز/ سجاد پورقناد: نوشته ای که پیش رو دارید گفتگویی ست با دکتر «حسین عمومی» نوازنده و استاد نی درباره تغییر و تحولات روی ساز نی که این گفتگو در برنامه نیستان در شبکه فرهنگ انجام شده است.
دکتر «حسین عمومی» سال‌ها استاد نی بوده اند، تدریس کرده اند، کنسرت‌های فراوانی دادند و تحقیقات گسترده ای روی نی انجام دادند و در این سال ها برای گسترش امکانات نوازندگی ساز نی تلاش زیادی داشتند. در کنار کارهایی که روی ساز نی انجام دادند، ایشان تحقیقاتی برای افزایش امکانات ساز تنبک انجام دادند روی ساز تنبک و وسیله ای طراحی کرده اند که امکان کوک کردن این ساز را فراهم می کند و نوازنده های تنبک با این ابزار می توانند سازشان را مانند سازهای ملودیک همراه با ارکستر کوک کنند.
* آقای دکتر عمومی لطفاً برای شنوندگان برنامه نیستان در مورد تحولاتی که در ساخت نی ایجاد کردید، صحبت کنید و اینکه اصلاً چه شد به این فکر افتادید.
این موضوع مربوط می شود به سال های قبل موقعی که بنده دانشجو بودم و در دانشگاه ملی یا دانشگاه شهید بهشتی امروز مشغول درس خواندن در رشته معماری بودم و در اردوی هنری دانشگاه ها که در رامسر تشکیل می شد، هر ساله شرکت کردم و در آنجا با اساتید موسیقی ایرانی از جمله استاد پایور، استاد دهلوی، استاد کریمی، استاد صفوت و خیلی از اساتید آشنا شدم و من را تشویق کردند که به هنرستان بروم و نی را که در آن اردو با نوازندگی خودم معرفی کرده بودند و مورد توجه همه اساتید قرار گرفته بود را ببرم در هنرستان و با مطالعه روی مطالب علمی موسیقی، کامل کنم.
در هنرستان در خدمت استاد فخرالدینی بر روی تئوری موسیقی کار کردم و نواختن قطعاتی که برای ویولن نوشته شده بود. در همین زمان رسیدیم به اینکه، در نی سنتی «سی» وجود ندارد و باید آن را به نی اضافه کنیم؛ این موضوع را من با استاد دهلوی مطرح کردم و ایشان هم خیلی من را تشویق کردند که ما بتوانیم تمام قطعاتی را که برای سازهای دیگری به غیر نی نوشته شده به راحتی با نی هم اجرا کنیم و این نت به اصطلاح غایب بر روی نی را به آن اضافه بکنم.
در آن زمان امکانات اضافه کردن کلید بر روی نی را دیدم و به مغازه دلشاد که ساز فروشی بود مراجعه کردم و از پسر آقای دلشاد که آنجا ساز می فروخت خواهش کردم که کلیدی را از روی فلوت یا سازهای کلید دار بردارد و اندازه کند و روی آن نی بگذارد؛ من یک سوراخ به آن اضافه کرده بودم و این اولین کلیدی بود که من بر روی نی اضافه کردم.
* آقای عمومی مثل اینکه شما با همین نی در ارکستر استاد پایور هم نوازندگی می کردید و همکاری داشتید. در مورد همکاری با این ارکستر صحبت کنید و این که آیا پیش از استاد ناهید وارد این ارکستر شده بودید یا پس از ایشان؟
من در سال 1342 وارد دانشگاه شدم و سال دوم دانشکده بودم که در اردوها شرکت کردم و همان موقع بود که با اساتید آشنا شدم و به دنبال آن به هنرستان رفتم و به کلاس‌های استاد محمود کریمی برای فراگیری ردیف رفتم و تئوری و سلفژ را با استاد فرهاد فخرالدینی کار کردم؛ در همان موقع بود که من به گروه آقای فرامرز پایور رفتم یعنی من حدود 50 سال پیش، سال 45 یا 46 به گروه سازهای ملی آقای پایور که تأسیس شده بود، پیوستم. ایشان کنسرت من را در پایان سال تحصیلی یا هنرستان دیده بودند و از استاد کریمی خواسته بودند که من را دعوت کنند تا به گروه ایشان بپیوندم.
* شما با نوازندگان مختلفی از نسل‌های مختلف همکاری داشتید. می‌خواستم از شما بپرسم که عکس العمل این ها و علاقه این ها به سازهای جدیدی که شما تولید کردید و حرکت های اصلاحی که انجام دادید روی تنبک و نی چگونه بوده و به نظرتان در نسل های مختلف اختلاف نظری هست یا خودتان اختلافی می‌بینید؟
موضوع بسیار به نظر من طبیعی است، به قول ویکتور هوگو که می گوید وقتی که یک نظریه و یک عقیده جدیدی مطرح می شود مردم با آن مخالفت می کنند ولی زمانی هم که از آن گذشت می‌گویند خب! این چیز تازه‌ای نیست! البته من خودم را نمی‌خواهم با بزرگانی مثل ویکتور هوگو و گالیله و این‌ها مقایسه کنم ولی می دانید که مثلاً گالیله وقتی که نظریه کوپرنیک را قبول کرد که زمین مرکز دنیا نیست حتی مورد اعتراض کلیسا قرار گرفت و او را محاکمه کردند و مجبور شد که یک توبه نامه ای بنویسد چرا؟ برای اینکه این نظریه خلاف موضوعاتی بود که در کلیسا مطرح می شد و در کتاب آسمانی.
به هر حال من هم این کار را کردم نه به خاطر اینکه بخواهم تحولی ایجاد بکنم یا بخواهم در این کار انقلابی بکنم، ضرورتی بود حس کردم و به دنبالش رفتم و به خاطر فقط این احتیاجی که بود من این کار را کردم و خوشبختانه امروزه می بینم که جوان ها همه علا‌قمند هستند که تنبک شان قابل کوک باشد و نی شان گستره کامل دو اکتاو و نیم داشته باشد یا نی شان شش دانگ داشته باشد، می دانیم که نی سنتی هم شش دانگ دارد ولی ناقص و با اضافه کردن یک نت به پایین نی سنتی من این گستره صوتی را کامل کردم و این نی الان شش دانگ دارد.